معرفی طرح نسیم حیات

آشنایی با نظام فکری شهید آوینی

مقدمه

 طرح مطالعاتی آثار شهید سیدمرتضی آوینی(ره) با عنوان «نسیم حیات» توسط مؤسسه فرهنگی سراج اندیشه اسلامی اجرا می‌گردد. این طرح به صورت حضوری، در اغلب استان‌های کشور در قالب گروه‌های مطالعاتی ۱۰ الی ۲۰ نفره در حال اجرا است و با استقبال خوبی در چند سال برگزاری خود روبرو شده است. موسسه فرهنگی سراج اندیشه اسلامی، طراحی دوره‌ آموزشی و مدیریت تشکیل و اداره گروه‌ها، امور پشتیبانی ونظارت علمی، اعزام کارشناسان برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی طرح و ارزیابی عملکرد گروه‌ها واعضای آن را بر عهده دارد.

دوره‌ی آموزش غیرحضوری نسیم حیات، از طریق آموزش مجازی، کار خود را از سال ۱۳۹۶ آغاز نموده و دایره‌ی مخاطبان این دوره را گسترده‌تر و شرایط را برای استفاده از تفکر سید شهیدان اهل قلم تسهیل نموده است.

ضرورت

شخص سید مرتضی آوینی از جهتی و مطالعه آثار ایشان از جهتی دیگر دارای اهمیت است. شهید آوینی به یک معنا نمونه­ انسانی است که تحت تأثیر انقلاب اسلامی متحول شده است؛ آثار ایشان محاکات این تحول است. البته چون تا حدودی با زبان اهل نظر (اهل حکمت و فلسفه) آشنا بودند، تجربه خود را با این زبان، محاکات کردند. خواندن این تجربه می­تواند کمک کند تا بفهمیم انقلاب اسلامی چگونه تحولی است و راه تحقق انقلاب در هر فرد یا جامعه چگونه است و چه ظرائفی دارد.

سید مرتضی آوینی از معدود کسانی است که تجربه انقلاب اسلامی را در تفصیل عالم جدید آورده است. یک به یک بحث می­کند که عالم جدید با انقلاب اسلامی چه نسبتی دارد. درباره نسبت نظام حکومتی در عالم جدید با انقلاب اسلامی یا حکومت دینی و یا درباره نسبت انسان در محیط انقلاب اسلامی و محیط غربی و تفاوت آن‌ها بحث می­کند. آوینی کسی است که در ۱۲ اثرش، هم مبانی دینی و انقلابی خود را بیان کرده و هم سعی نموده تا ماهیت انقلاب اسلامی را تبیین کند. آوینی چگونگی تأثیر این طرز تفکر در پدیده­های عالم جدید را از یک­سو تجربه، و از طرفی تدوین کرده و به ارث گذاشته است.

این مجموعه کتاب­ها، تجربه انسان انقلاب اسلامی است. انسانی که با این فکر تحول پیدا کرده، در عالم مدرن زندگی کرده، با آن آشنایی فلسفی دارد، ماهیت این عالم را می­شناسد، و سعی کرده نسبت آن آشنایی فلسفی و این میلی که با انقلاب اسلامی پدید آمده را ببیند تا اگر به تغییری احتیاج است آن تغییر اتفاق بیفتد. آوینی فرد توان‌مندی بود که این تغییر را در بعضی موارد نیز ایجاد کرد؛ شاید این تغییرات مهم نباشند ـ چون هستند کسانی که تغییراتی متناسب در حیطه و مقطع زمانی خود در نسبت با انقلاب پدید آوردند ـ اما با این وجود، آوینی باز هم جزو معدود کسانی است که این چگونگی، شرایط و کیفیت این تغییر را به رشته تحریر درآورده است. در آثار آوینی تفاوت عالم مدرن با عالم انقلاب اسلامی به وضوح روشن شده است؛ دوران جدید عالم را معرفی می­کند؛ آوینی در آثار خود زمینه پیدایش و کیفیت این تغییرات و غایت، کیفیت و چگونگی تغییری را که باید با انقلاب اسلامی رخ دهد، بیان می­کند؛ به عبارت دیگر، آثار آوینی در نسبت و ضرورت انقلاب اسلامی پدید آمده است. اگر انقلاب اسلامی پدید نمی­آمد این ۱۲ جلد کتاب آقای آوینی، به عنوان کتاب­هایی با موضوع انقلاب، وجود نداشت! آثار ایشان جزو معدود کتاب­هایی است که به ضرورت انقلاب اسلامی پدید آمده­ است؛ این نتیجه شناخت درستی است که ایشان از انقلاب، اسلام، دین، جایگاه تاریخی بشریت، جایگاه تاریخی انقلاب در تاریخ بشریت (یعنی نگاه تاریخی) و… داشته­اند.

او تجربه خود را در اختیار دیگران گذاشته و راه آینده را باز کرده است؛ مسائلی مانند نهضت نرم­افزاری، بومی کردن علوم، تهاجم فرهنگی و… به نوعی در آثار شهید آوینی به آن­ها پرداخته شده است. او از راهی که توسط انقلاب اسلامی گشوده شده به درستی گزارش می­دهد. اگر بتوان بر این سنت پا برجا بود و به این تجربه­ها احترام گذاشته و از آن‌ها استفاده کرد، دیگر لازم نیست آن تجربه­ها را تکرار کرد. در این صورت راه تحقق انقلاب اسلامی در عالم مدرن و راه تغییر عالم مدرن در جهت جان‌مایه انقلاب اسلامی نیز سریع­تر گشوده خواهد شد.

هدف

نسیم حیات، طرحی است که راه آموزش و تحقیق آثار سیدمرتضی آوینی را می‌نمایاند. هدف این طرح، پرورش فکری خواص انقلاب اسلامی است. یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به این منظور بررسی تحقیقی آثار سیدمرتضی آوینی به عنوان کسی که با نگاه به افق غایی انقلاب اسلامی از منظر حکمت، به شناخت غرب پرداخته و وضعیت فعلی ما را در برابر غرب تبیین نموده و آثار ارزشمندی را در حوزه مباحث نظری در موضوعات فرهنگ، ادب، سینما، هنر و مسائل خاص انقلاب اسلامی از خود باقی گذاشته است.

دوره‌های آموزشی

دوره‌های آموزشی شامل یک دوره‌ی عمومی و ۶ دوره‌ی تخصصی است. دوره‌ی عمومی معطوف به کلیت تفکر شهید آوینی و مسأله‌ی اساسی او، یعنی نسبت «انقلاب اسلامی و غرب» است؛ و آشنایی با فضای کلی بحث‌های تخصصی در بستر آن صورت می‌گیرد.

پس از آن، دوره‌های تخصصی شامل، «سینما»، «غرب‌شناسی»، «شعر و ادبیات»، «روشنفکری»، «هنرهای تجسمی» و «توسعه و مبانی تمدن غرب» می‌باشد.

 

ردیف	عنوان دوره‌ی آموزشی	تعداد مقالات	حجم دوره (صفحه)
۱	دوره‌ی عمومی: انقلاب اسلامی و غرب	۲۱	۲۱۱
۲	دوره‌ی تخصصی: سینما	۸	۲۴۱
۳	دوره‌ی تخصصی: غرب‌شناسی	۴	۱۲۷
۴	دوره‌ی تخصصی: شعر و ادبیات	۶	۶۹
۵	دوره‌ی تخصصی: روشنفکری	۱۰	۱۰۵
۶	دوره‌ی تخصصی: هنرهای تجسمی	۶	۹۰
۷	دوره‌ی تخصصی: توسعه و مبانی تمدن غرب	۱۸	۲۳۰

 

 

 

دوره عمومی: انقلاب اسلامی و غرب
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	دهه‌ی شصت و امام خمینی	۴	آغازی بر یک پایان	انقلاب اسلامی و امام خمینی
۲	امام و حیات باطنی انسان	۲	آغازی بر یک پایان
۳	مبشر صبح	۲	آغازی بر یک پایان
۴	داغ بی تسلی	۳	آغازی بر یک پایان
۵	ایمان منجی جهان فرداست	۶	آغازی بر یک پایان	انقلاب اسلامی و جهان جدید
۶	دولت پایدار حق فرا می رسد	۵	آغازی بر یک پایان
۷	نظم نوین جهانی و راه فطرت	۲۱	آغازی بر یک پایان
۸	آغازی بر یک پایان	۷	آغازی بر یک پایان
۹	ارتش متحد اسلامی	۴	آغازی بر یک پایان
۱۰	صلیبی از خون سرخ	۳	آغازی بر یک پایان
۱۱	یک هشدار	۱۴	آغازی بر یک پایان
۱۲	درباره ارتباطات	۲۵	آینه جادو ۱	مبانی تمدن و فرهنگ جدید (غرب شناسی عمومی)
۱۳	انفجار اطلاعات	۶	رستاخیز جان
۱۴	تجدد یا تحجر؟	۱۳	حلزون‌های خانه به دوش	انقلاب اسلامی و روشنفکری
۱۵	حلزون‌های خانه به دوش	۱۱	حلزون‌های خانه به دوش
۱۶	چرا روشنفکران مورد اتهام هستند؟	۱۳	رستاخیز جان
۱۷	بنیان سفسطه بر باد است	۱۴	آغازی بر یک پایان
۱۸	ادبیات آزاد یا متعهد	۸	رستاخیز جان
۱۹	آزادی قلم	۱۸	رستاخیز جان
۲۰	اسلامیت یا جمهوریت	۱۸	آغازی بر یک پایان	انقلاب و جمهوری اسلامی
۲۱	وفاق اجتماعی	۱۴	آغازی بر یک پایان

 

دوره تخصصی: سینما
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	سینما هنر محض نیست	۱۵	آینه جادو ۳	مبانی سینما در نظر شهید آوینی
۲	کدام سینما	۵	آینه جادو ۳
۳	سینما، مخاطب	۶۶	آینه جادو ۳
۴	سینما، تکنولوژی و ساختار هویتی برای انسان نو	۵۸	آینه جادو ۳
۵	تکنیک در سینما	۱۳	آینه جادو ۳
۶	عالم هیچکاک	۳۵	آینه جادو ۲	هیچکاک، شاخص سینمای مدرن
۷	یک تجربه ماندگار	۲۲	آینه جادو ۳	طرحی برای تحول در سینما
۸	نگاهی دوباره به روایت فتح	۲۷	آینه جادو ۳

 

دوره تخصصی: غرب‌شناسی
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	راز سرزمین آفتاب	۲۲	فردایی دیگر	کلیات
۲	بشر در انتظار فردایی دیگر	۴۶	فردایی دیگر
۳	یادداشتی ناتمام در باب هویت و حقیقت انسان	۸	رستاخیز جان
۴	آخرین دوران رنج	۵۱	فردایی دیگر	نیهیلیسم

 

 

دوره تخصصی: شعر و ادبیات
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	رمان و انقلاب اسلامی	۸	رستاخیز جان	کلیات
۲	یاد بهشت و نوحه‌ی انسان در فراق	۵	فردایی دیگر
۳	غزال غزل	۳	فردایی دیگر	شعر و طرح عالم فردا
۴	شعر و جنون	۴	فردایی دیگر
۵	راز و رمز	۴	فردایی دیگر
۶	ختم ساغر	۴۵	فردایی دیگر

 

 

دوره تخصصی: روشنفکری
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	کدام‌ عرفان	۶	حلزون‌های خانه به دوش
۲	روشنفکران‌ و معاصر بودن	۱۰	حلزون‌های خانه به دوش
۳	‌آفات‌ غرض‌ورزی‌	۹	حلزون‌های خانه به دوش
۴	وقتی‌ روشنفکران‌ وارث‌ انقلاب‌ می‌شوند…	۶	حلزون‌های خانه به دوش
۵	‌انقلاب‌ اسلامی‌ و اتوپیای‌ غرب‌زدگان	١٠	حلزون‌های خانه به دوش
۶	از مایکل‌ جکسون‌ تا شهرنوش‌ پارسی‌پور	٨	حلزون‌های خانه به دوش
۷	ژورنالیسم‌ حرفه‌ای	۴	حلزون‌های خانه به دوش
۸	‌کانون‌ کدام‌ نویسندگان؟	۵	حلزون‌های خانه به دوش
۹	‌یک‌ هشدار!	۱۴	حلزون‌های خانه به دوش
۱۰	‌تحلیل‌ آسان	۳۳	حلزون‌های خانه به دوش

 

 

 

دوره تخصصی: هنرهای تجسمی
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	گرافیک و تحولات تاریخی	۱۵	انفطار صورت
۲	گرافیک و انقلاب اسلامی	۹	انفطار صورت
۳	زبان گرافیک و سمبل‏هایش	۱۷	انفطار صورت
۴	جنگ در آئینه مصفای نقاشی متعهد	۱۷	انفطار صورت
۵	انفطار صورت	۱۵	انفطار صورت
۶	نقاشی برای نقاشی	۱۷	انفطار صورت

 

دوره تخصصی: توسعه و مبانی تمدن غرب
ردیف	عنوان مقاله	صفحات	عنوان کتاب	سرفصل کلی
۱	‌در معنای‌ توسعه‌	٨	توسعه و مبانی تمدن غرب
۲	‌توسعه‌یافتگی، اوتوپیای‌ قرن‌ حاضر‌	١٠	توسعه و مبانی تمدن غرب
۳	‌بهشت‌ زمینی‌	١۶	توسعه و مبانی تمدن غرب
۴	‌میمون‌ برهنه!	١٠	توسعه و مبانی تمدن غرب
۵	‌توسعه‌ برای‌ تمتع‌	١٠	توسعه و مبانی تمدن غرب
۶	‌تمدن‌ اسراف‌ و تبذیر‌	١٠	توسعه و مبانی تمدن غرب
۷	‌عمق‌ فاجعه‌	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۸	‌دیکتاتوری‌ اقتصاد‌	٢٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۹	‌نظام‌ سیاره‌ای‌ اقتصاد‌	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۰	‌از دیکتاتوری‌ پول‌ تا اقتصاد صلواتی‌	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۱	‌و ما ادراک‌ ما البانک؟‌	٨	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۲	‌سودپرستی، بنیاد اقتصاد آزاد‌	١٨	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۳	‌نظام‌ آموزشی‌ و آرمان‌ توسعه‌یافتگی‌	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۴	‌نظام‌ آموزشی‌ غربی، محصول‌ جدایی‌ علم‌ از دین	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۵	‌انسان‌ از نسل‌ میمون، خرافه‌ای‌ جاهلانه‌	٢۴	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۶	‌تأملی‌ بیشتر در خلقت‌ انسان‌ نخستین‌	١۴	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۷	‌نوح‌ نبی(ع) و تاریخ‌ تمدن‌	١٢	توسعه و مبانی تمدن غرب
۱۸	‌ترقی‌ یا تکامل؟‌	۸	توسعه و مبانی تمدن غرب